KOOPERATİF ORTAKLARININ HAK VE ÖDEVLERİ
Bu dersimizde Kooperatif ortaklarının hak ve ödevleri konusunu işleyeceğiz.
Kooperatif ortaklarının hak ve ödevleri 1163 sayılı Kooperatifler Kanununun III. bölümünde hükme bağlanmıştır. Bu bölümdeki hak ve ödevler;
- Ortaklık senedi,
- Ortaklık payları
- Şahsi alacaklar
- Ayni sermaye
- Hak ve vecibelerde eşitlik
- Ortakların ödev ve sorumlulukları
başlıkları altında ele alınmıştır.
Kanunun uygulamasını yapmak üzere "Ortakların Hak ve Görevleri" hususu anasözleşmelerde hüküm ve teminat altına alınmıştır.
ORTAKLARIN GÖREVLERİ NELERDİR?
Ortakların görevlerini genel olarak özetleyelim.
- İlgili kanunlar, anasözleşme ve yönetmelik hükümlerine uymak,
- Yüklendiği ortaklık paylarını, varsa ek ödemelerini, kredi ve avanslardan doğan ve vadesi gelen borcunu zamanında ödemek,
- Kooperatife karşı olan her türlü yasal sorumluluklarını yerine getirmektir.
ORTAKLARIN HAKLARI NELERDİR?
Kooperatif ortaklarının hakları şunlardır:
- Genel kurul toplantılarına katılmak,
- Genel kurul toplantılarından önce bilanço, gelir-gider farkı hesapları, yıllık çalışma raporu ve kooperatifin bir yıl sonra yapacağı çalışmaya ait iş programlarını incelemek denetçilerin yaptığı denetimlere ait sonuçları yazılı olarak istemek.
- Gerektiğinde ilgili makamlara baş vurarak görev ve hakları ile ilgili konularda yardımcı olunmasını istemek,
- Kanun ve anasözleşmede yazılı her türlü haklardan faydalanmak,
- Gerektiğinde yönetim kurulunun kararlarına karşı denetçilere genel kurul kararlarına karşı da yargı organlarına itiraz hakkını kullanmaktadır.
KOOPERATİF ORTAKLIĞI NASIL SONA ERER?
- Anasözleşmede yazılı ortaklığa girme şartlarının sonradan yitirilmesi,
- Ortağın çıkma isteğinin kabulü,
- Ortağın ölümü,
- Ortaklığın devri,
Ortaklıktan çıkarılma kararının verilmesi, hallerinde kooperatif ortaklığı sona erer.
Şekil 1. 1163 Sayılı Kooperatifler Kanunu ve Anasözleşme.
KOOPERATİF ORTAKLARININ SORUMLULUKLARI NELERDİR?
Kooperatif ortaklarının sorumluluğu yüklenmiş oldukları sermaye payları ve ek ödeme yükümleri ile sınırlıdır (Anasözleşmelerle sorumluluk sınırları yükseltilebilir).
Kooperatifin durumunu bilerek yeni giren ortak, girişinden önce doğmuş olan borçlardan diğer ortaklar gibi sorumlu olur.
Kooperatifin dağılması halinde, ortaklar ek ödemelerle
