Bu dersimizde tarımsal çalışmalara müsait olmayan hava şartlarında, tarla işlerinin azaldığı uzun kış aylarında çiftçilerin uğraşlarının veya tarla işlerinde çalışamayan aile fertlerinin işgücünün değerlendirilmesi yönünde yapılan çalışma kollarını geliştirmek için uygulanan projeleri göreceğiz.
Köy el sanatları örme işleri, iğne işleri, dokuma işleri, halı-kilim işleri, tepme-keçe işleri, dikim-biçim işleri, ağaç, taş, toprak ve deri işleri gibi çok çeşitlidir.
Şekil 1. Tahta ve taş oymacılığına örnekler.
EL SANATLARININ ÖNEMİ
EI sanatları kırsal kesimde yaşayanların boş zamanlarını değerlendirdikleri gibi
- İhtiyacını karşılar
- Bunları satın almak için sarf edeceği paradan tasarruf eder
- Ve daha fazlasını yapıp satarak para kazandırır.
Ülke ekonomisi açısından ise;
- Tarım dışında çalışma imkanı pek olmayan kadın işgücünü tüketici durumundan kurtarır.
- Köyden kente düzensiz göçü önler.
Şekil 2. İğne, örme, biçim, dikim işlerine örnekler.
EL SANATLARI PROJESİ
Tarım sektöründen fazla işgücü ve sermaye. birikimini planlı bir şekilde sanayi sektörüne aktarmak için üretimi kısa dönemde gerçekleştirilen ve kısa dönemde gelir getiren faaliyetlerin yaygınlaştırılması gerekir.
Bunların başında da halıcılık gelmektedir.
Bu konudaki projeler atölyede ve tamamı evlerde olmak üzere iki şekilde uygulanmaktadır. Kooperatifler adına ortakların ürettiği halılar pazarlandığında her ortağın ürettiği miktar parasal değer olarak ortaklara geri döner.
Böylece projenin uygulanacağı yerlerde elsanatlarının gelişmesi sağlanarak bölge ekonomisine canlılık katılacaktır.
TEKNİK ÖZELLİKLER
PROJENİN KAPASİTESİ
Projelere 50, 100, 200, tezgah olup bir tezgâhla 3 kişi çalışacağı hesap edilecek 150, 300 ve 600 kişilik boş kişi değerlenmektedir.
Dokunacak halı miktarı ise
50 tezgahta yılda ortalama 2600 m2
100 tezgahta yılda ortalama 5000 m2
200 tezgahta yılda ortalama 10500 m2
HALICILIK EĞİTİMİ
Diğer el sanatlarında olduğu gibi ülkenin muhtelif yerlerindeki 9 eğitim merkezinde Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca düzenlenen Gezici Köy Kursları yapılmaktadır.
HALICILIK EĞİTİMİ ALANLARA YAPILAN YARDIMLAR
- Halı - Kilim desenleri ile
- Maliyet bedelleri üzerinden tezgahlar verilmektedir.
Şekil 3. Tahta oymacılığına özgün bir örnek.
HALI TİPLERİ
Projede 4 tip el halısı öngörülmektedir.
1- Orta tip (26x33) örnek olarak Isparta halıları
2- İnce tip (40x40) örnek olarak Konya halıları
3- Ekstra tip (50x50) örnek olarak Sivas ve Kemaliye Halıları
4- Ekstra tip (60x60) örnek olarak Hereke halıları
HALI HAMMADDELERİ
Halı hammaddeleri esas olarak yün ve pamuk ipliği olup teminlerinde herhangi bir darboğaz yoktur.
HALI TEKNOLOJİSİ
Projede öngörülen tezgahlar yer tezgahları, düz tezgahlar ve sarma tezgahlar olmak üzere 3 çeşittir.
Bu tezgahlardan daha yaygın olanı ve atölye tipine en elverişli olan sarma tipi tezgahlardır.
Şekil 4. EI sanatları kırsal kesimde yaşayanların ihtiyaçlarını da karşılar.
HALIDA KALİTE KRİTERLERİ
Dokunan halıların kalitesini belirleyen özellikler şunlardır:
1 - Malzemenin kalitesi
2- Desimetrekareye düşen ilmik sayısı
3- Göbek motifin her iki kenara uzaklığının eşitliği
4- Halı başlarının aynı genişlikte olması
5- Su (enlikenar)kısmına giren motiflerin iyi yerleştirilmesi
6- Arpaş halı yani düz halılarda renk bozukluğu
